فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - یادداشت سردبیر
زهره حسینی خامنهایدر ماههاي گذشته شاهد حوادث تلخي بوديم؛ زلزله‌هاي پي‌درپي در غرب و جنوب كشور كه خانواده‌هاي بسياري را داغدار كرد و كودكان بسياري را بدون پدر و مادر گذاشت. آنچه كه مسلّم است اين است كه زلزله يك حادثه طبيعي است و در كشوري كه بر روي گسلهاي فعالي بنا شده، رويدادهايي اينچنين چکیده کاملدر ماههاي گذشته شاهد حوادث تلخي بوديم؛ زلزله‌هاي پي‌درپي در غرب و جنوب كشور كه خانواده‌هاي بسياري را داغدار كرد و كودكان بسياري را بدون پدر و مادر گذاشت. آنچه كه مسلّم است اين است كه زلزله يك حادثه طبيعي است و در كشوري كه بر روي گسلهاي فعالي بنا شده، رويدادهايي اينچنين قابل¬مشاهده است آنچه كه در اين ميان قابل¬توجه است چند مسئله ميباشد: اول اينكه چون زلزله چندان قابل پيش‌بيني نيست، بهتر است با استحكام بناها از تخريب ساختمانها پيشگيري كنيم. دوم آنكه ساختمانهايي كه به كودكان تعلق دارد مانند مدارس و مهدهاي كودك و همينطور بيمارستانها و مراكز امدادي بطور خاصتر ضدزلزله و ضدتخريب ساخته شوند. سوم آنكه از نخبه‌هايي كه طرحهاي جديد در زمينه ساخت بناهاي ضدزلزله دارند، حمايت مالي و اداري شود تا بعد از حوادث اينچنيني سازه‌هاي محكم و امن همواره وجود داشته باشد. در برخي از كشورها مانند سوئيس با اينكه حتي يك زلزله، حادثه طبيعي و يا جنگ وجود نداشته، در برخي شهرها بيمارستانهاي مجهز و به روز زيرزميني وجود دارد كه درنهايت استحكام و امنيت و تكنولوژي، آماده بهره‌برداري است. فقط شعار «پيشگيري بهتر از درمان است» چاره‌كار نيست و بايد بدان عمل كرد. در اينگونه حوادث، وضعيت كودكان از ساير گروههاي سني حساستر و بغرنجتر است. لطافت روحي كودك باعث ميشود تا حادثه تأثير بيشتري بر روي روح و جسم او بگذارد و كمك به احياي كودكان از اهّم اقدامات پس از حوادث است. با كمك گرفتن از روانشناسان، روانكاوان و متخصصين روانشناسي كودك، كمكهاي بسياري را ميتوان به استحكام شخصيتي و رواني و حتي جسمي كودك كرد تا آرام آرام به وضعيت عادي برگردد. توجه دادن كودك به طبيعي بودن حادثه و فوايدي كه در طبيعت براي اين اتفاق ناگوار وجود دارد، مهم است. توجه دادن كودك به سرمنشأ هستي و قوانين حاكم برجهان و پرستش و اطاعت از خداوند متعال در همه حال - چه نعمت و چه نقمت- از وظايف بسيار مهم مربيان و روانشناسان در برخورد با كودكان زلزله است. از برنامه «فلسفه و كودك» ميتوان در چنين محيطهايي استفاده مطلوب كرد و با بحثهاي جذاب و هدفمند، هم تفكر كودك را ارتقا بخشيد و هم پاسخ سؤالات بسيار او را داد و هم به آرامش رواني و اعتماد بنفس كودك كمك كرد. شايد ماهها و سالها لازم باشد تا «كودكِ زلزله» آرامش روحي خود را بدست آورد و به زندگي بازگردد... مسئله ديگر، خبري است كه در سايتها و كانالهاي خبري راجع به آن صحبت شد و آن اينكه دستهايي در كار است كه آرام و موذيانه درصدد اجراي برنامه 2030 در ايران است و در مدارس و مهدكودكها وارد شده و كلاسهاي تربيت جنسي ميگذارند و يا متون درسي را دستكاري ميكنند (مانند حذف اسم ائمه در كتب درسي) و هرچه كه به ايمان و حياي كودكان ما مربوط است را ازاله ميكنند. در صورتي كه نهادهاي دولتي كاري براي مقابله با اين پديده شوم انجام نميدهند، وظيفه نهادهاي خودجوش مردمي است كه آستينها را بالازده و كاري درست و خداپسندانه صورت دهند. برنامه 2030 و آموزشهاي درون آن نياز به كارشناسي و آسيب‌شناسي تخصصي و عميق دارد و بدون بررسي دقيق و همه¬جانبه، اجرا كردن اين قبيل برنامه‌ها، مسموم كردن ذهن كودكان معصوم است و خسارتهايي جبران‌ناپذير در پي خواهد داشت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - چرا دوستي؟؛ طرحي براي پرورش كودكان در جامعه
رضا ماحوزيدرجريان پيشامدهاي فراواني كه جوامع با آنها روبرو ميشوند، تنها آناني ميتوانند مقاومت كرده و بر مسائل و مشكلات مستحدثه فائق آيند و حتي از شرايط پيش آمده بمثابه فرصت استفاده كنند و جامعه‌سازي نمايند كه آگاهانه در مشاركت با هم، مسائل را فهم، تحليل و حل كنند. اين مشاركت آگا چکیده کاملدرجريان پيشامدهاي فراواني كه جوامع با آنها روبرو ميشوند، تنها آناني ميتوانند مقاومت كرده و بر مسائل و مشكلات مستحدثه فائق آيند و حتي از شرايط پيش آمده بمثابه فرصت استفاده كنند و جامعه‌سازي نمايند كه آگاهانه در مشاركت با هم، مسائل را فهم، تحليل و حل كنند. اين مشاركت آگاهانه با خودِ سرزميني و ديگري غيرسرزميني، بيش از هر چيز، مقوله‌يي «فرهنگي» است كه بايد در جان آدميان و جوامع نشسته باشد. نوشتار حاضر با تمركز بر مفهوم «دوستي» درصدد است تا نشان دهد چرا آموزش و پرورش ما در وضعيت فعلي و آتي، بايد اين مقوله را مورد توجه قرار دهد. به اين منظور، پس از تفكيك وضع مطلوب از وضع موجود، «دوستي» بمثابه روش مديريت جامعه در وضعيت انضمامي موجود توضيح داده ميشود و در نهايت اين روش بمثابه محتوايي كه كل نظام آموزش و پرورش از دوره مهد كودك تا تحصيلات تكميلي دانشگاهي بايد مورد توجه قرار دهد، توصيه ميگردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بررسی اثربخشی و کارآیی داستانهای مثنوی(دفتر ششم) در «فلسفه و کودک»
زهرا ستارپناهی زینب برخورداریاز داستان براي اهداف گوناگونی بهره گرفته میشود. امروزه بویژه در جهت افزایش قدرت تفکر و بحث و استدلال، داستان مورد توجه است. ابزار مورد استفاده در نظام آموزشی فلسفه و کودک «داستان» است. از سوی دیگر، فرهنگ اصیل و ریشهدار و کهن پارسی، همواره با ادبیات داستانی قرین بوده چکیده کاملاز داستان براي اهداف گوناگونی بهره گرفته میشود. امروزه بویژه در جهت افزایش قدرت تفکر و بحث و استدلال، داستان مورد توجه است. ابزار مورد استفاده در نظام آموزشی فلسفه و کودک «داستان» است. از سوی دیگر، فرهنگ اصیل و ریشهدار و کهن پارسی، همواره با ادبیات داستانی قرین بوده است. یکی از بهترین منابع داستانی پارسی، مثنوی معنوي است كه داراي داستانهايی با مضامین عمیق و آموزههای سازنده زیادی است. این داستانها میتوانند در جهت رشد شناختی و عاطفی کودکان مؤثر باشند. بکارگیری داستانهای مثنوی در حلقههای کندوکاو به سبک آموزش «فلسفه و کودک»، علاوه بر ارتقاي مهارتهای بحث و پرسشگری، در جهت تربیت کودک متفکر نیز میتواند اثربخش باشد. این داستانها همچنین با داشتن محتوای برانگیزاننده و سرشار از پرسشها و چالشهای فلسفی و در برخی موارد، داشتن شخصیتهایی مشابه کودکان، کارآیی لازم را برای استفاده در آموزشهای «فلسفه و کودک» دارند. مواضع ناکارآمدی این داستانها در بسیاری از موارد قابل رفع و رجوع است. بومی بودن این داستانها مزیت دیگر آنها در بهره‌گيري در آموزشهای «فلسفه و کودک» است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - تأثیر برنامه درسی فلسفه برای کودکان، بر پرورش تفکر انتقادی در استفاده از فضای مجازی
مریم سلگیآموزش و پرورش یکی از مهمترین فعالیتهای بشر در تمامی جوامع میباشد. گسترش روزافزون ساختارهای اجتماعی و نیاز به تربیت و آماده‌سازی افراد برای زندگی در حال رشد از یکسو و تعدد دیدگاهها ـ در خصوص نقشی که آدمیان در قرن جدید ایفا خواهند کرد‌ـ از سوی دیگر، بیش از پیش دست‌اندر چکیده کاملآموزش و پرورش یکی از مهمترین فعالیتهای بشر در تمامی جوامع میباشد. گسترش روزافزون ساختارهای اجتماعی و نیاز به تربیت و آماده‌سازی افراد برای زندگی در حال رشد از یکسو و تعدد دیدگاهها ـ در خصوص نقشی که آدمیان در قرن جدید ایفا خواهند کرد‌ـ از سوی دیگر، بیش از پیش دست‌اندرکاران نظامهای آموزشی را متوجه هدایت و سازماندهی فرایندهای آموزشی نموده است. آموزش و پرورش جدید در تلاش است تا تفکر انتقادی و روشهای صحیح استدلال و تفکر را محور برنامه درسی قرار دهد. تغییر و تحولات سریع جوامع، رشد روزافزون اطلاعات، ورود فضای مجازی به زندگی افراد و نیاز به نحوة برخورد صحیح با این تحولات، مستلزم درست اندیشیدن و پرورش قوه تخیل و قضاوت است تا فرد توانایی سازگاری و هماهنگی با این تحولات را بیابد. در این راستا در سه دهة پیش، برنامه درسی فلسفه و کودک در جهت اصلاح و تقویت نیروی فکر و اندیشه طراحی شد. این برنامه یکی از جدیدترین راهها با هدف تقویت و بهبود توانایی استدلال، داوری و قدرت تشخیص دانش‌آموزان میباشد. همچنين این برنامه دارای هدفهای شناختی و اجتماعی است و هدف اصلی آن آموختن چگونه اندیشیدن به کودکان میباشد. بدین‌منظور در تحقیق حاضر از روش مطالعه کیفی جهت گردآوری مطالب استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در برنامه درسی فلسفه و کودک توجه گسترده‌يی به ابعاد مختلف ذهن فلسفی شده است. ولی با توجه به تغییرات ایجاد شده در حوزة فناوریهای اینترنتی و شبکه‌های مجازی و تحیر کودکان در مواجهه با این تغییرات باید کودکان هوشمند را با برنامه‌های درسی به نقد اطلاعاتی که روزانه از این طریق به ذهن آنها وارد میشود، هدایت کرد و مهمتر اینکه موضوع تهدیدات فضای مجازی برای گروه کودکان، عامل مهمی است تا دست‌اندرکاران حوزه آموزش و پرورش به این مهم بیشتر توجه کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - بررسی مقایسه‌يی مبانی انسان‌شناسی ابن‌سینا و متیو لیپمن
ميثم فلاحيهدف نوشتار حاضر، مقایسه مبانی انسان‌شناسی ابن‌سینا و متیو لیپمن میباشد. این پژوهش با روش توصیفی ـ‌تحلیلی و استنباطی و روش جمع‌آوری اطلاعات، کتابخانه‌يی و فیش‌برداری صورت گرفته است. در ابتدا مؤلفه‌های مربوط به انسان از دیدگاه ابن‌سینا و لیپمن بیان میشود و سپس با مقایسه چکیده کاملهدف نوشتار حاضر، مقایسه مبانی انسان‌شناسی ابن‌سینا و متیو لیپمن میباشد. این پژوهش با روش توصیفی ـ‌تحلیلی و استنباطی و روش جمع‌آوری اطلاعات، کتابخانه‌يی و فیش‌برداری صورت گرفته است. در ابتدا مؤلفه‌های مربوط به انسان از دیدگاه ابن‌سینا و لیپمن بیان میشود و سپس با مقایسه انسان‌شناسی ابن‌سینا و متیولیپمن، نقاط اختلاف و شباهت آنها روشن میگردد. نتایج نشان میدهد که انسان‌شناسی ابن‌سینا و متیو لیپمن دارای شباهت و تفاوتهایی است: در وجه مشابهتها انسان موجودی عقلانی، دارای اراده و اختیار، دارنده ویژگیهای حسی، زیستی و طبیعی است که با هویت فردی و اجتماعی شناخته میشود و همچنین موجودی در حال تغییر و تحول دائمی است. در وجه تفاوتها، هر کدام تفسیری متفاوت از مبدأ و مقصد انسان ارائه میدهند و سن مناسب برای شروع تفکرات فلسفی یکی از برجسته‌ترين اختلافات انسان‌شناسی میان آن دو میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - نگاهي انتقادي به محتواي فضاهاي مجازي در حلقه¬هاي کندوکاو فلسفي
مهرنوش هدايتي الهام صابريحلقه¬هاي کندوکاو فلسفي داراي رويکردي کاربردي، خردورزانه و فيلسوفانه در جهت پرورش نگاه انتقادي، خلاق و مراقبتي به موضوعات پيرامون است. از آنجا¬ که در عصر جديد بخصوص در جوامع مدرن و شهري، بخش زيادي از شکلگيري باورها و تفکر و جهان¬بيني افراد در فضاهاي مجازي صورت ميگيرد، چکیده کاملحلقه¬هاي کندوکاو فلسفي داراي رويکردي کاربردي، خردورزانه و فيلسوفانه در جهت پرورش نگاه انتقادي، خلاق و مراقبتي به موضوعات پيرامون است. از آنجا¬ که در عصر جديد بخصوص در جوامع مدرن و شهري، بخش زيادي از شکلگيري باورها و تفکر و جهان¬بيني افراد در فضاهاي مجازي صورت ميگيرد، از اينرو پرورش نگاه انتقادي به محتواي اين فضا و نحوه مواجهه صحيح با خيل وسيع اطلاعات دنياي مجازي از دوران کودکي ضرورتي انکارناپذير است. اين پژوهش بر آن است تا با مشارکت کودکان در حلقه¬هاي کندوکاو فلسفي، توان مواجهه انتقادي، خلاق و مسئولانه آنان را با محتوا و اطلاعات موجود در فضاهاي مجازي بالا ببرد. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از روش تحليل کوواريانس و با اطمينان 99% بعد از دوازه جلسه حاکي از آن است که مشارکت دانش‌آموزان در حلقه‌هاي کندوکاو فلسفي بر مهارت تفکر انتقادي آنان، شامل مهارت استدلال استقرائي، استدلال قياسي، تحليل مشاهده‌يي پيامهاي رسانه¬يي، قدرت اعتمادپذيري، و قدرت فرضيه¬سازي در خصوص رسانه اينترنت تأثير ميگذارد (p≤0.01). براين اساس، جهت تعميق فهم اطلاعات در دنياي مجازي و کاهش آثار مخرب اين رسانه فراگير و ارزشمند، ميتوان از روش پيشنهادي برنامة آموزشي «فلسفه براي کودک» بهره گرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - شيوه‌هاي تعميق باورهاي ديني در کودکان
عاطفه سوهانيتربيتديني فرزند يك ضرورت است. كساني كه تربيت كودكان و نوجوانان خود را از وظايف خويش به حساب نمي‌آورند و بيشتر به امور روزمره ميپردازند، بايد منتظر پيامدهاي اين بي‌توجهي باشند. عمق بخشيدن به آموزه‌هاي ديني در کودکان، آنان را از آسيبهاي اخلاقي و اجتماعي مصون ميدارد؛ چرا چکیده کاملتربيتديني فرزند يك ضرورت است. كساني كه تربيت كودكان و نوجوانان خود را از وظايف خويش به حساب نمي‌آورند و بيشتر به امور روزمره ميپردازند، بايد منتظر پيامدهاي اين بي‌توجهي باشند. عمق بخشيدن به آموزه‌هاي ديني در کودکان، آنان را از آسيبهاي اخلاقي و اجتماعي مصون ميدارد؛ چرا که بسياري از شرارتهاي افراد ناشي از نداشتن تربيت ديني و اخلاقي ميباشد و دروني شدن ارزشهاي ديني سبب ميگردد آنان در برابر اين انحرافات مقاومت بيشتري داشته باشند. والدين و مربيان اگر بخواهند کودکان را با معارف ديني آشنا کنند و اين امر را در آنان نهادينه سازند، بايد از سنين کودکي و نوجواني شروع کنند. در نظام تربيتي اسلامي، آغاز تعليم و تربيت با استفاده از روش‌شناسي و بررسي شيوه¬هاي صحيح تربيتي جايگاه ويژه-يي دارد. درخت پرثمر تربيت آنگاه به بار مينشيند که نظريه‌هاي تربيتي در قالب شيوه‌هاي صحيح و درست به اجرا درآيد. روشهاي تشويق، الگوآفريني، محبت‌ورزي، بصيرت‌بخشي و قصه¬گويي از جمله مؤثرترين روشهاي قرآني هستند که ميتوانند والدين و مربيان را در دروني کردن آموزه-هاي ديني در کودکان و نوجوانان ياري نمايند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - بررسی افزایش اثربخشی آموزش فلسفه برای کودکان و نوجوانان در شادکامی دانش‌آموزان دختر متوسطه اول شهر تهران
مائده يوسفيهدفپژوهش حاضر، بررسی تأثیر اجرای برنامه مهارتهای تفکر بر افزایش شادکامی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهر تهران است. نمونه این پژوهش شامل شصت دانش‌آموز دختر مقطع متوسطه اول شهر تهران هستند که بصورت تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل تقسیم شده‌اند. ابزار جمع‌آوری داده چکیده کاملهدفپژوهش حاضر، بررسی تأثیر اجرای برنامه مهارتهای تفکر بر افزایش شادکامی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهر تهران است. نمونه این پژوهش شامل شصت دانش‌آموز دختر مقطع متوسطه اول شهر تهران هستند که بصورت تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل تقسیم شده‌اند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، آزمون شادکامی آکسفورد است و در ضمن برای بررسی فرضیه‌های پژوهش از طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل استفاده شده است. بمنظور تحلیل داده‌ها از مقایسه میانگین افتراقی(تفاوت نمره‌ها در پیش‌آزمون و پس‌آزمون) با بهره‌گيري از آزمون T استودنت برای گروه‌های مستقل استفاده شده است. یک کارگاه بيست جلسه‌يی که بصورت هفته‌يی يك جلسة 45 دقیقه‌يی تشکیل شد و از روش کلاس‌داری به شیوة حلقه کندوکاو شارپ ـ لیپمن و از داستانهای فکری فیلیپ کم و رابرت فیشر بهره گرفته شد. نتایج پژوهش نشان ميدهد که اجرای برنامه آموزش «فلسفه و کودک» با روش حلقه کندوکاو میتواند بر رشد شادکامی دانش‌آموزان مؤثر بوده و تأثیر مثبتی برجاي بگذارد. پرونده مقاله