آموزش تفکرورزی به کودکان در مثنوی معنوی
محورهای موضوعی : فلسفۀ کودکیفاطمه بندلی زاده 1 * , زهره حسینی خامنه‌ای 2 , احسان قیصری 3
1 - دانشگاه فنی و حرفه‌یی
2 - بنیاد حکمت اسلامی صدرا
3 - دانشگاه آزاد اسلامی
کلید واژه: فلسفه کودک آموزش تفکرورزی فلسفه و کودک مثنوی معنوی مولانا,
چکیده مقاله :
هدف اصلی در این پژوهش بررسی دیدگاه مولانا در آموزش تفکرورزی به کودکان است. از دیدگاه او، خاستگاه هر تفکري در بشریت، وحی الهی است و در واقع عقل انسانها با پشتوانة وحی تکمیل میشود و آدمی از ابتدای خلقت، در راه رسیدن به کمال فکری، نیازمند استادی جامع و کامل همچون خداوند میباشد. نگرش مولانا به کودکان نیز همین‌گونه است. کودکان دارای تجربه‌های بسیار محدود، صداقت و سرشتي پاك و بدور از نیرنگهای بزرگسالان هستند. در اشعار مولانا کودکی نماد دورانی است که آدمی به وصال معشوق دست نیافته است. در این دوره، عاشق نیاز به واسطه دارد؛ در واقع کودک نیاز به آموزش تفکرورزی دارد. مقالة حاضر با تکیه بر مثنوی معنوی، به بررسی و استخراج مؤلفه‌های اندیشة مولانا در اینباره پرداخته است، به این امید که بدین وسیله بتوانیم گامی در حوزة تعلیم و تربیت برداشته و شاهد بفعلیت درآمدن تواناییهای بالقوه کودکانمان باشیم.
The main objective of the present work is to explore the views of Rumī concerning the teaching of intellection to the children. In his view human intellection is rooted in the divine revelation. Indeed, in his view human intellect is complemented by the revelation so, in order to attain intellectual perfection, man from the beginning was in need of a perfect guide such as God. Rumī followed the same path in his approach to children. Children usually enjoy certain limited experience and are endowed with honesty and purity in their characters and have nothing to do with the adult’s mischievousness and impurities. Childhood in Rumī’s poems is considered the symbol of a period that man has not yet attained his beloved. In this stage a lover is in need of a mediator, similarly, children in this stage need to learn the way of thinking. With reference to Rumī’s Mathnawī the present article seeks to draw Rumī’s views in this regard. In this article we try to take some step in the field of education of children and behold the actualization of their potencies.
آمدی، عبدالواحد (۱۳۶۶) غرر الحکم و درر الکلم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
اخوت، فرزانه (۱۳۸۸) «نگاهي بر بازنويسيهاي مثنوي معنوي براي كودكان و نوجوانان»، مقالات همايش بين‌المللي انديشه‌هاي جهاني مولانا جلال‌الدين محمد بلخي، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
اسدزاده، حسن (1396) نظریه‌ها و روشهای آموزش، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
امی، زهرا؛ فرامرز قراملکی، احد (1384) «مقایسه دو سبک در فلسفه برای کودکان»، اندیشه نوین دینی، شمارة 2.
ایمن، لیلی و همکاران (1357) گذري در ادبیات کودکان، تهران: شوراي کتاب کودك.
تاجدینی، علی (1383 ) فرهنگ نمادها و نشانه‌ها در اندیشه مولانا، تهران: سروش.
حجازي، بنفشه (1387) ادبیات کودکان و نوجوانان، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
سیف، علی‌اکبر (۱۳۹۵) روانشناسی پرورشی نوین: روانشناسی یادگیری و آموزش، تهران: دوران.
شریدان، مري (1382) بازي و رشد کودکان، ترجمه رضا توکلی و دیگران، تهران: رشد.
شریعتمداری، علی (۱۳۶۷) اصول و فلسفه تعلیم و تربیت، تهران: چاپخانه سپهر.
شعاري‌نژاد، علی‌اکبر (1388 ) روانشناسی رشد، تهران: اطلاعات.
صانعی، سیدمهدی (۱۳۷۸) پژوهشی در تعلیم و تربیت اسلامی، مشهد: سناباد.
فرشاد، محسن (1389) انديشه‌هاي كوانتومي مولانا؛ پيوند علم و عرفان، تهران: گلرنگ يكتا.
فریمن، جوآن (۱۳۹۰) والدین فهمیده، کودکان تیزهوش، ترجمه لیلا صالحی، تهران: نسل نواندیش.
قائدی، یحیی (۱۳۸۳) آموزش فلسفه به کودکان: بررسی مبانی نظری، تهران: دواوین.
قائدی، یحیی (۱۳۹۵) مبانی نظری فلسفه برای کودکان، تهران: مرآت.
قائمی مقدم، محمدرضا (۱۳۹۰) روشهای آسیب‌زا در تربیت از منظر تربیت اسلامی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
قائمی، علی (1384) نقش پدر در تربیت کودك، تهران: امیري.
کرمانی، ناصر (۱۳۹۳) کودک و کودکی در آثار مولوی، تهران: انتشارات باد.
مصباح یزدی، محمدتقی؛ فتحعلی، محمود؛ مصباح، مجتبی؛ یوسفیان، حسن (۱۳۹۴) فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی. تهران: انتشارات مدرسه.
مولوي، جلال‌الدین محمد (1384) مثنوي معنوي، بکوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
Hall, G. E.; Quinn; L. F.; Gollnick, D. M. (2014). Introduction to Teaching, Making a Difference in Student Learning. Los Angles/ California: SAGE.
Robertson, G.; Lang, H. (1991). Instructional Approaches: a Framework for Professional Practice. Regina, SK: Saskatchewan Education.