سرشت ـ نشان ایرانی حکمت متعالیه و کاربرد آن در تحول بنیادین آموزش
محورهای موضوعی : «تعلیم و تربیت» و «فلسفه و کودک»
1 -
کلید واژه: حکمت متعالیه سرشت-نشان ایرانی تحول آموزش فلسفه و کودک حکمت مشرقی روش‌شناسی گزین¬, گرایانه ,
چکیده مقاله :
دربابحکمت متعالیه که نمودار حکمت و فلسفة ایرانی است، پژوهشگران بسیاری از جنبه های گوناگون به بحث و فحص پرداخته اند. با اینهمه، این پرسش اساسی شاید کمتر محل اعتنا بوده است که «سرشت‌ـ نشان» ویژة ایرانی ملاصدرا - که شاید واپسین فیلسوف دستگاه‌ساز و پارادایم‌آفرین در تاریخ فلسفة ایرانی باشدـ چیست؟ کدام ویژگی گوهری و بنیادی است که ملاصدرا را از دیگر فیلسوفان در فرهنگها و فلسفه های دیگر جدا میسازد و مشخص میکند. از سوی دیگر، پر پیداست اگر بناست حکمت متعالیه از پردة تاریخ و پوشیدگی بدر آید و بجای خاک خوردن در کتابخانه ها و تکرار مکرر در حوزه های تنگ مباحث نظری بیپایان و خالی از فایدة عملی، در زندگی روزمره و فرهنگ امروز ایرانیان کارگر بیفتد، بایستی بتواند در آموزش و پرورش جامعه، تحول بنیادین بمعنای تحول در نگرش فلسفی به آموزش، پدید آورد. در این جستار تلاش میشود نخست صفتهای مشخصه و نشان‌ویژه‌هاي حکمت متعالیة ملاصدرا بررسی و بازکاوی شود و سپس شیوة اطلاق آن بر آموزش و برنامه های نوین آموزشی مربوط، همچون برنامه تحول‌آفرین فلسفه و کودک که رهیافتی سراسر دیگرگون به آموزش و پرورش در ایران و جهان دارد، بحث و طرح شود.
A great deal of research works have been carried out so far on the Transcendent Philosophy which symbolizes Iranian philosophy. But in spite of all these efforts still a basic question remained unnoticed, that is, what is the Iranian disposition of Mulla Sadra who seems to be the last systematic and paradigm maker of the history of Iranian philosophy? What is the specific and essential feature of Mulla Sadra that sifts him from other philosophers of different cultures? On the other hand, it is a fact that if the Transcendent Philosophy is supposed to come out of the shelves of the libraries and play an effective role in people’s daily lives, it should be able to bring about a fundamental change in education, i.e. change in philosophical approach towards education, instead of grappling with certain useless and sterile theoretical discussions This paper is an attempt first to revise the salient features of Mulla Sadra’s Transcendent Philosophy, and then proceed to apply it to certain new teaching programs like that of philosophy and children which has totally a different attitude towards education in Iran and the world.
ارسطو (1385) مابعدالطبیعه، ترجمة محمدحسن لطفی تبریزی، تهران: طرح نو.
داوری اردکانی، رضا (1380) «ملاصدار و همزبانی با فلسفة جدید»، خردنامه صدرا، شمارة 24.
فرامرز قراملکی، احد(1388) روش¬شناسی فلسفة ملاصدرا، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1383الف) الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة، ج1، تصحیح و تحقیق غلامرضا اعوانی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1383ب) الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة، ج3، تصحیح و تحقیق مقصود محمدی، تهران: بنياد حكمت اسلامي صدرا.
ملاصدرا (1392) تعليقات بر شرح حکمة الإشراق، تصحیح، تحقیق و مقدمة نجفقلی حبیبی، تهران: بنياد حكمت اسلامي صدرا.
موحد، صمد (1374) سرچشمه¬های حکمت اشراق، تهران: فراروان.
Aurelius, Marcus Antonius (2008), The Meditations, translated by Francis Hutcheson and James Moor, edited with an introduction by James Moore and Michael Silverthorne, Liberty Fund Inc.
Epicurus (1993) The Essential Epicurus, translaed by Eugen O’Conor, New York: Prometheus Book.