رهیافت «فلسفه و کودک» در حی بن یقظان ابن طفیل
محورهای موضوعی :
1 - دانشگاه تهران
کلید واژه: حی بن یقظان ابن‌طفیل اسفار اربعه فکری رهیافت فلسفی رهیافت عرفانی,
چکیده مقاله :
رهیافتهای فلسفه و کودک از آثار حکمای مسلمان قابل اخذ و تدوین است. یکی از این منابع رساله حی بن یقظان ابن‌طفیل است که بعنوان اولین رمان فلسفی شهرت دارد. حی بن یقظان، طفلی است که در جزیره‌يي بدون سکنه، در آغوش طبیعت و در بین حیوانات بزرگ ميشود و یک غزال یا آهو برای او مادری ميکند و متکفل رشد جسمی اوست. علاوه بر تکامل جسمی، فرایند اندیشه‌ورزی حی در دامان مادر طبیعت تکامل ميیابد. این اندیشه‌ورزی بدنبال بلوغ فکری و فلسفی، به نوعی بلوغ عرفانی نیز منتهی ميشود. در فراز پایانی داستان، حی با انسانهایی از جزیره دیگر آشنا ميشود و درمییابد آنچه از طریق تفکر در خویشتن و اندیشه‌ورزی در طبیعت بدست آورده با معارف دین و تعالیم وحی در هماهنگی کامل است. این رهیافت را ميتوان بخشی از سلوک فکری فلسفی حی بشمار آورد. برخی رهیافتهای اندیشه‌ورزی حی به ترتیب زمانی یعنی از خردسالی تا بزرگسالی عبارت است از دستاوردهایی در زمینه فناوری، علوم تجربی، رهیافت فلسفی، رهیافت عرفانی. سلوک فکری حی بن یقظان در الگوی اسفار اربعه قابل تحلیل است.
It is possible to find some approaches towards philosophy and children in theworks of Muslim philosophers. One of these works is that of Hayy Ibn Yaqzan which is written by Ibn Tufayl which is known as the first philosophical novel. Hayy Ibn Yaqzan is the name of a boy, who lives in an uninhabited island, in the lap of nature and among the animals where a deer has undertaken to bring him up. Apart from his physical growth his intellectual growth also proceeded ahead in the lap of nature following which he attained a kind of intellectual, philosophical and mystical maturity. At the end of this story Hayy came to be acquainted with the inhabitants of other island and found that what he earned through thinking about himself and the nature is in consistent with religious teachings. This approach is considered to be a part of Hayy’s intellectual and philosophical compartment. Some of Hayy’s intellectual approaches in the course of his intellectual process since his childhood to old age led to certain achievements in the field of technology, natural science, philosophy, and gnosis. It is possible to analyze Hayy’s way of thought with reference to the four spiritual journeys.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، رسائل، قم، بیدار، 1400، ص75-130.
ابن‌طفیل، ابوبکر محمدبن عبدالملک، حی بن یقظان، مقدمه و تعلیق البیر نصری نادر، بیروت، دارالمشرق، چ4، 1993.
فارابی، ابونصر محمدبن محمد، آراء اهل المدینه الفاضله و مضاداتها، مقدمه و تعلیقات علی بوملحم، بیروت، دار و مکتبه الهلال، 2003م.