مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوریفلسفه و کودک2322-42155420201011Children and their Philosophical Worldsکودک و دنیای فلسفی او1924faمسلم شجاعیسید سجاد ساداتی زاده2020530The most important task of teaching is to work out a program for triggering thinking among students and bringing about dynamism among them. To this end, it is necessary to develop a science that can teach children the way of thinking on the basis of reasoning for which philosophy should be involved in all levels of teaching particularly in childhood. Since the importance of sciences depends on their applicability, in this research we try to develop a theoretical framework for understanding the functional task of philosophy in its relation to the system of teaching and children. In this way, we can understand the role of philosophy in answering the questions raised by children. If the teaching atmosphere is prepared for children, then drawing on their philosophical capability, they will presumably turn out to be creative, talented and efficient in various field of society.مهمترین رکن آموزش، ایجاد راهکاری برای تفکر و پویایی طالبان آن است. از اینرو نیاز به علمی که تفکر و اندیشیدن بر پایۀ استدلال را بیاموزد، احساس میشود و این یعنی باز شدن راه فلسفه به آموزش در تمامی سطوح، بویژه دوران کودکی. از آنجایی که اهمیت علوم به کاربردی بودن آنهاست، ما در این پژوهش درصدد تبیین یک چارچوب نظری برای درک کاربردی بودن و ارتباط فلسفه با نظام آموزش و کودکان هستیم تا کارکرد و نقش فلسفه برای سامان دادن به نظام پرسشگر کودکان را دریابیم و نهایتاً به هدف مدنظر منتهی شود. در صورتی که فضا، آموزش و برخورد مناسب با کودک رعایت شود، بدلیل بروز تفکر فلسفی و بالقوه فیلسوف بودن کودک، میتوان از او یک فرد مستعد، کارآمد و خلاق در حوزههای مختلف ساخت.http://pac.mullasadra.org/en/Article/Download/22547مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوریفلسفه و کودک2322-42155420201011The Impact of Philosophical Thinking on the Questioning Spirit of Students: a Qurānīc Approachتأثیر فلسفهورزی بر پرسشگری دانشآموزان و تبیین آن از منظر قرآن5560faرویاعبداله پور2020626The present work deals with the impact of philosophical thinking on the questioning spirit of students from the perspective of the Qurān based on certain documents and analysis. According to the findings of the researchers, based on the Qurānīc verses we can find five fields for raising questions: whom questions, what question, how question, the way of questioning and question about what. The Qurānīc responses are as follows: 1. raising question from the knowers, thinkers, and experts is permissible, 2. everything can be called into question, e. g. expending, alms, mountain, crescent, resurrection, spirit, and so on, 3. Question should be logical, sound, intelligible, and not for showing but for knowing. 4. For example, question should be about the way of expending, the way of treating the orphans, the homeless, and the way of happening of resurrection. 5. Question about ourselves, God, others, nature which are among the most original human questions. Out of these the fifth question turns out to be the most important one in the development of education and the national curriculum of students. This kind of raising question paves the way for the intellectual, and scientific development of students. It is to be pointed out that by highlighting this question it does not mean that other questions are not important.پژوهش حاضر تاثیر فلسفه ورزی بر پرسش گری دانش آموزان را از منظر قرآن با روش تحلیلی –اسنادی مورد مطالعه قرا داده است. یافته های پژوهش بیانگر این است که در قرآن پنج ویژگی را می توان برای پرسشگری در نظر گرفت. پرسش از چه کسی، (از دانایان ، اهل اندیشه، اهل نظر و صاحب نظران ) پرسش از چه چیزی (هرچیزی را می توان مورد پرسش قرار داد به ویژه انفاق، روزی حلال، کوه، هلال، قیامت، روح...) چگونگی پرسش( پرسش باید منطقی، درست، معقول، برای درک و شناخت باشد نه فضل فروشی) و درباره چه چیزی (چگونگی انفاق، چگونگی رسیدگی به یتیمان و بی سرپرستان، چگونگی بر پا شدن قیامت...) و در ارتباط با چه چیزی (خود، خدا، دیگران و طبیعت) صورت می گیرد. نتایج پژوهش براساس سند تحول آموزش و پروش و برنامه درسی ملی آنچه که در نظام آموزشی مورد تاکید قرارگرفته است پرسش گری و در ارتباط با چه چیزی (خود، خدا، دیگران و طبیعت) است و پرسش گری زمینه تفکر، رشد عقلانی. و بسترمعرفت را برای دانش آموزان را فراهم می کند.http://pac.mullasadra.org/en/Article/Download/22548مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوریفلسفه و کودک2322-42155420201011The Necessity of “Philosophy and Children” as Tested by Islamic Thought with Reference to the Present Potentialities of Islamic Cultureضرورت «فلسفه و کودک» در ترازوی اندیشه اسلامی با تأکید بر ظرفیتهای موجود در فرهنگ اسلامی 3746faایماندیندار اصفهانیمهدی منصوری2020917The method of “philosophy and Children” turned out to be one of the modern methods that today not only have been appreciated in the field of education, but also have been used in different societies. The objective of this program is to bring up certain critical and creative thinking in children as is stressed by Islam as well. On the basis of the principles of Islamic training and from the perspective of Religious texts, intellectual training should be commenced from the childhood, which exactly can meet the goal of the program of “Philosophy and Children”. As a matter of fact, the present program of the philosophy for children is affected by Western society, for instance we can easily detect the trace of pragmatist and pluralistic views in them. With respect to these intellectual roots, the existence of copious capacities in the religious seminaries, and their principles, methods, and contents in Islamic-Iranian culture, it is befitting to localize the program of “Philosophy and Children” in accordance with Islamic-Iranian culture.برنامۀ «فلسفه و کودک» یکی از روشهای نوینی است که امروزه در حوزة آموزش مورد استقبال و استفاده جوامع مختلف قرار گرفته است. هدف از این برنامه شکوفا نمودن تفکر انتقادی و خلاق کودکان است؛ هدفي كه مورد تأكيد دين مبين اسلام نيز هست. بر اساس مبانی و اصول تربیت اسلامی و از منظر متون ديني، تربیت فکری باید از سن کودکی آغاز شود، يعني دقيقاً همان هدفِ برنامة «فلسفه و کودک». اين برنامة که اکنون مطرح است، از فرهنگ و اندیشة جامعة غربی رنگ پذیرفته است و بعنوان نمونه ميتوان ردّ پاي اندیشه پراگماتیسمی، کثرتگرایی و... را در آن مشاهده نمود. با توجه به اين ریشههاي فکری از يكسو، و وجود ظرفیتهای فراوان در حوزهها، مبانی، اصول، روش، محتوا و... در فرهنگ ایرانی ـ اسلامی، از ديگر سو، شایسته و بایسته است برنامة «فلسفه و کودک» متناسب با فرهنگ ایرانیـ اسلامی بومیسازی شود. http://pac.mullasadra.org/en/Article/Download/22549مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوریفلسفه و کودک2322-42155420201011Notesیادداشت1112faزهرهحسینی خامنهای20201011Education
Kovid 19
Online teaching«قل اللهم مالِكِ المُلك تؤتي الملك مَن تَشاء و تنزع المُلك ممِنّ تشاءُ و تُعزُّ مَن تشاء وتُذِلّ من تشاء بيدكَ الخير انكَ علي كُلِّ شيءٍ قديرٌ» (آلعمران/ 26).
مدتي است دنيا درگير ويروس جديدي شده كه ظهور اين مهمان ناخوانده، تأثير زيادي بر تمام جنبههاي زندگي شخصي و اجتماعي بشر گذاشته است و نهادهادي اجتماعي، روابط فردي، نهادهاي اقتصادي، آموزشي، سياسي و... را تحتتأثير قرار داده است.
از جملة اين نهادها، ميتوان به آموزش و پرورش اشاره كرد كه ابتلاي اين ويروس جهاني، شكلهاي جديدي از تعليم و تربيت، يادگيري و ياددهي و نتايج آن را بوجود آورده است.
آنچه قابل انكار نيست تأثير حضور فيزيكي و رابطة رو در رو در تأثير بهينة آموزش است. انسان، موجودي اجتماعي است و اگر دانشآموزان با معلم همزيستي نداشته باشند و روابط اجتماعي را ياد نگيرند عواقب نامناسبي بدنبال خواهد داشت؛ چراكه حضور در محضر استاد، رابطهيي عاطفي و معنوي ايجاد ميكند كه هيچگاه ارتباطات مجازي قادر به توسعة آن نيستند. رشد علمي در تعامل استاد و مترّبي در كلاس، مُتقنتر است و تأثيرات تربيتي در جمع كلاس با حضور همشاگرديها و اساتيد، بصورت عيني قويتر خواهد بود و رشد خودباوري در محيطهاي واقعي تقويت خواهد شد.
افزون بر اين، بسياري از آموزشهاي گروهي منسوخ شده و واحدهاي عملي دانشجويان و دانشآموزان غيرممكن ميگردد...؛ عدم حضور واقعي در كلاسهاي مجازي، رعايت اخلاقيات را هم ميتواند كمرنگ كند و تأثير بازدارندهيي در رشد اخلاق و قانونگرايي دانشپژوهان داشته باشد. عادت به پرسهزني مجازي در فضاي جديد و اتلاف انرژي و وقت در اين فضا، در صورت عدم مديريت بهينه، نقصان خردورزي را بدنبال خواهد داشت.
روزمرگي باعث تنهايي شده و تنهايي مستمر بصورت عادت بشري نهادينه ميشود و اين تنهاييِ عاديشده، خودآگاهسازي فرد را از ميان خواهد برد. بياعتنايي به روابط واقعي و رودرو ـ مثل عيادت بيمار، صلة رحم، استقبال و مشايعت مسافر، تبريك و تسليت به ديگران و ... ـ به ارسال چند پيام فروكاسته شده، به مرور تأثيرات مثبت خود را از دست خواهد داد.
اما سؤالي كه در اينجا مطرح ميشود اين است كه: اگر شرايط بيماري و همهگيري آن مدتها ادامه داشته باشد، چه راهكاري ميتواند براي اجراي بهتر تعليم و تربيت پيشنهاد شود؟
چگونه ميتوان مطمئن بود كه «خلاقيت» در مترّبيان كمتر نشود؟
رابطة معلم و شاگرد و حضور در كلاس درس چگونه تعريف خواهد شد؟
آيا تعليم و تربيت وابسته به زمان و مكان است يا وراي اينهاست؟
تأثير آموزش مجازي بر انواع سطوح تفكر دانشآموزان چگونه است؟
آيا ميتوان در اين آموزشها، تأثير حواس پنجگانه را پررنگتر كرد؟
آيا در سالهاي اخير در فيلمهاي سينمايي به اين رؤيا پرداخته نشده است؟
همة اينها سؤالاتي است كه ذهن انديشمندان حوزة تعليم و تربيت را به خود مشغول داشته است. استادي ميگفت: در فضاي مجازي حجم مطالب بيشتري را به دانشجويانم ارائه كردم! آيا ارتقاي حجم مطالب و محتوا ميتواند ساير نقايص كلاسهاي مجازي را پوشش دهد و توجيه بهتري براي وضعيت كنوني باشد؟
بيشك نظام تعليم و تربيت، بر اساس مباني روشن و محكم مكتب اسلام، شرايط و موقعيتهايي خاصي را مورد مُداقّه و توجه قرار داده است بنوعي كه ميتوان گفت تعليم و تربيت اسلامي، فرازمان و فرامكان به هدايت و رهنمود مترّبيان ميپردازد. مباني، اصول و اهداف در اين مكتب تربيتي، ثابت بوده، روشها متغيرند و بنا به شرايط جامعه، تسهيل ميگردند. بنابرين پيشنهاد ميشود:
1. زيرساختهاي روشهاي غيرحضوري را اصلاح، ترميم، فراهم و پيشبيني كنيم.
2. آموزشهاي لازم به اوليا، مربيان و دانشآموزان دربارة نحوة كاركرد در روش جديد و پيشگيري از آسيبهاي احتمالي ارائه شود.
3. نظارت و كنترل مرحله به مرحله بمنظور اطلاع از نقايص و محدوديتها اعمال گردد.
4. اوليا نسبت به عدم وابستگي صِرف فرزندان به فضاي مجازي آگاه باشند.
5. ارتباطات غيرحضوري مستمر ميان مربيان و متربيان تعريف و برقرار شود.
6. طرح تعليم و تربيت كرونايي (مديريت بحران همهگير) تدوين گردد.
7. همانطور كه ملت ايران توانسته است تاكنون از همة تهديدها، فرصت بسازد و همواره سختيهاي دنيا (الدنيا مدرسه) معلّم خلاّقي براي مردم ايران زمين بوده است، چه خوب است كه اين بار نيز از اين فرصت بظاهر تهديد، براي ارتقاي دانش و ادب بصورتي جديد نهايت استفاده را برده و طرحي نو دراندازيم؛ حتي اگر لشگر غمها به ما حمله كرده باشند كه آن را كه نوح كشتيبان است، چه غم از طوفان! ...؛ «ان مع العسر يسراً» (شرح/ 6).
http://pac.mullasadra.org/en/Article/Download/22550مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوریفلسفه و کودک2322-42155420201011Centrality of the Economy of Culture in Fārābian Moral Pattern and its Function in the Program of “Philosophy and Children”محوريت اقتصاد فرهنگ در الگوی اخلاقي فارابی و كاركرد آن در برنامة «فلسفه و کودک»1318faناديا مفتوني20201011The program of “philosophy and children” is meant to touch the ethical foundations of children and one of its chief objectives is to train and promote the intellectual growth of children in order to construct an advanced and utopian society. In this work the author, first, seeks to explore the Fārābian Islamic ethics, which as compared to other models of Islamic ethics, turns out to be a kind of Copernican revolution, then proceeds to prove the efficiency of Fārābian model for philosophy and children. The salient features of the Fārābian model is as follows: 1. The primacy of social ethics to individual ethics; 2. Defining individual ethics by social elements; 3. Exerting maximum effort for building wealth as the first necessary of individual ethics; 4. Exerting maximum effort for getting higher social positions as second necessary of individual ethics. It seems that in his model for establishing a utopia, Fārābī seeks to bring up a spirited and dynamic generation.برنامۀ «فلسفه و کودک» به بنیانهای اخلاقی اهتمام دارد و یکی از اهداف اساسی آن تربیت و رشد فکری کودکان برای ساختن جامعهیی فاضله و پیشرفته است. در پژوهش حاضر ابتدا به الگوی اخلاق اسلامی فارابی که باید آن را نسبت به دیگر الگوهای اخلاق اسلامی، انقلابی کپرنیکی بشمار آورد، میپردازیم و آنگاه کارآمدی الگوی فارابی را برای برنامة فلسفه و کودک بمیان میآوریم. ویژگیهای اصلی الگوی اخلاق فارابی چهار چیز است: 1) تقدم اخلاق اجتماعی بر اخلاق فردی؛ 2) تعریف اخلاق فردی با مؤلفههای اجتماعی؛ 3) تلاش حداکثری در تولید ثروت بعنوان اولین بایستة اخلاق شخصی؛ 4) تلاش حداکثری برای کسب موقعیتهای برتر اجتماعی، بعنوان دومین بایستۀ اخلاق شخصی. بنظر میرسد فارابی در الگوی خویش، تربیت نسلی پرانگیزه و پرتلاش را برای تأسیس جامعۀ فاضله هدف گرفته است.http://pac.mullasadra.org/en/Article/Download/22551مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوریفلسفه و کودک2322-42155420201011Place of the Art of Dialectic in the Program of “Philosophy and Children”: An Explanationتبیین جایگاه هنر دیالکتیک در برنامۀ «فلسفه و کودک»4754faعلیاصغر جعفری ولنیمحیا مهرجدی20201011The concept of philosophy is closely intertwined with the concept of intellectualization. Moreover, the way of transmitting thought from the realm of subject to the realm of object has been the inevitable concern of thinkers. A question may arise in our mind as to how can we express our ideas so that to be perceivable to the lovers of philosophy? On the one hand, the technique of choosing proper terms, the way of chapter wising and referring to philosophical ideas, all acknowledge the close relationship between art and philosophy. On the other hand, in the program of “philosophy and children” the way of developing stories and rising questions as well as the style of speaking of teachers indicate the use of a kind of art in this field. Dialectic or conversation in the program of “philosophy and children” is one of the basic principles and if we succeed to apply exactly the art of dialectic to attain exact definitions of philosophical concepts then we can concede our relative success in implementing this program. The present work, by reviewing the pattern of critical thinking and giving a brief account of the program of “philosophy and children”, intents to explain the place of the art of dialectic in the program of “philosophy and children”.مفهوم فلسفه با مفهوم انديشه ورزي گره خورده است و کيفيت خروج افکار از عالم ذهن به عالم خارج، جزو دغدغه هاي ناگزير انديشمندان بوده و هست؛ اينکه چگونه ميتوان انديشه ها را بگونهيي بيان کرد که قابل درک براي دوستداران فلسفه باشد؟ از سويي، هنرِ انتخاب واژه هاي مناسب، شيوة فصلبندي، نحوة ارجاع به ايده هاي فيلسوفان و...، از جمله مصاديق ياريرسان هنر در بيان آراء فلسفي است. همچنین، بحث از هنر و زيبايي شناسي نزد فيلسوفان، نشان دهندة ارتباط بين هنر و فلسفه است. از سوي ديگر، در برنامة فلسفه و کودک، چگونگي طرح داستانها و پرسشها، شيوة بيان معلمان اين حوزه و... نشانگر استفاده از هنر در اين برنامه است. ديالکتيک يا گفتگو در برنامة «فلسفه و كودك» از اصول اساسي آن بوده و اگر بتوانيم هنرمندانه فن ديالکتيک را در جهت رسيدن به تعريف دقيق مفاهيم فلسفي بکار بريم، ميتوانيم بگوييم به موفقيت نسبي در اجراي اين برنامه دست يافته ايم. اين نوشتار با مروري بر الگوي تأملي و تفکر انتقادي و معرفي مختصري از برنامة «فلسفه و كودك»، درصدد تبيين جايگاه هنر ديالکتيک در برنامة «فلسفه و كودك» است.http://pac.mullasadra.org/en/Article/Download/22552مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوریفلسفه و کودک2322-42155420201011Fārābī on Rational Trainingتربیت عقلانی در اندیشۀ فارابی6166faفریبا عادلزاده نایینی رضاعلی نوروزیجهانبخش رحمانی20201011Reason enjoys a particular significance and place in Peripatetic philosophy in general and Fārābī’s thought in particular, to the extent that he wrote a particular treatise on reason. Moreover, Fārābī as the founder of Islamic philosophy has an unparalleled place in the history of philosophy. Accordingly, to carry out a research on his view concerning reason seems to be very important. The present work aims at exploring rational training based on Fārābī’s theory of reason for which the author has followed an analytic-descriptive method. To this end, the author first treats Fārābī’s view of reason then embarks upon explaining the concept of rational training. According to the findings of this research, rational training in Fārābī is implemented by both practical and theoretical reason. The aim of rational training is to lead man to follow all levels of intellect, ranging from potential intellect to the acquired intellect, in the light of Active Intellect. That is, in the field of rational action and knowledge man should attain intellection; put it in other words, to attain perfect actuality and pure detachment.عقل در حکمت مشاء، از جمله در اندیشۀ فارابی از اهمیت و جایگاه ویژهیی برخوردار است؛ تا بدانجا که وي رسالهیی در باب عقل نگاشته است. فارابی خود نیز بعنوان مؤسس فلسفۀ اسلامی، جایگاهی بیبدیل در تاریخ فلسفه دارد؛ بنابرین تحقیق دربارۀ عقل در اندیشۀ فارابی اهمیتی دوچندان پیدا میکند. پژوهش حاضر با هدف تبیین مفهوم تربیت عقلانی بر مبنای نظریۀ عقل در اندیشۀ فارابی و با روش توصیفیـتحلیلی فراهم آمده است. بدین منظور، ابتدا به بررسی مفهوم عقل در اندیشۀ فارابی پرداخته شده و سپس با توجه به این نظریه، مفهوم تربیت عقلانی تبیین شده است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که از دیدگاه فارابی، تربیت در بُعد عقلانی، هم عقل نظری و هم عقل عملی را در بر میگیرد. هدف تربیت عقلانی اینست که آدمی در حیطۀ عقل نظری مراتب عقل ـ از عقل هیولانی تا رسیدن به عقل مستفادـ را در پرتو ارتباط با عقل فعّال طی کند و در حیطۀ عقل عملی، در پرتو معرفت عقلانی، از خردمندی به خردورزی برسد؛ بعبارتی، انسان به مرحلۀ فعلیّت تام و تجرّد محض دست یابد. http://pac.mullasadra.org/en/Article/Download/22553مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوریفلسفه و کودک2322-42155420201011Teaching Intellection to the Children in Rumī’s Mathnawīآموزش تفکرورزی به کودکان در مثنوی معنوی2536faفاطمهبندلی زادهزهرهحسینی خامنهایاحسان قیصری20201228The main objective of the present work is to explore the views of Rumī concerning the teaching of intellection to the children. In his view human intellection is rooted in the divine revelation. Indeed, in his view human intellect is complemented by the revelation so, in order to attain intellectual perfection, man from the beginning was in need of a perfect guide such as God. Rumī followed the same path in his approach to children. Children usually enjoy certain limited experience and are endowed with honesty and purity in their characters and have nothing to do with the adult’s mischievousness and impurities. Childhood in Rumī’s poems is considered the symbol of a period that man has not yet attained his beloved. In this stage a lover is in need of a mediator, similarly, children in this stage need to learn the way of thinking. With reference to Rumī’s Mathnawī the present article seeks to draw Rumī’s views in this regard. In this article we try to take some step in the field of education of children and behold the actualization of their potencies.هدف اصلی در این پژوهش بررسی دیدگاه مولانا در آموزش تفکرورزی به کودکان است. از دیدگاه او، خاستگاه هر تفکري در بشریت، وحی الهی است و در واقع عقل انسانها با پشتوانة وحی تکمیل میشود و آدمی از ابتدای خلقت، در راه رسیدن به کمال فکری، نیازمند استادی جامع و کامل همچون خداوند میباشد. نگرش مولانا به کودکان نیز همینگونه است. کودکان دارای تجربههای بسیار محدود، صداقت و سرشتي پاك و بدور از نیرنگهای بزرگسالان هستند. در اشعار مولانا کودکی نماد دورانی است که آدمی به وصال معشوق دست نیافته است. در این دوره، عاشق نیاز به واسطه دارد؛ در واقع کودک نیاز به آموزش تفکرورزی دارد. مقالة حاضر با تکیه بر مثنوی معنوی، به بررسی و استخراج مؤلفههای اندیشة مولانا در اینباره پرداخته است، به این امید که بدین وسیله بتوانیم گامی در حوزة تعلیم و تربیت برداشته و شاهد بفعلیت درآمدن تواناییهای بالقوه کودکانمان باشیم.http://pac.mullasadra.org/en/Article/Download/22555